NAIBU WAZIRI WA KILIMO, MIFUGO NA UVUVI: Mheshimiwa Naibu Spika, ni kweli kama alivyosema kwamba changamoto ya CORECU ni changamoto ambayo ipo katika Vyama vya Ushirika vingi, vingi vina madeni. Namwomba sana Mheshimiwa Mbunge, tukitoka hapa leo tukutane ofisini kwangu niweze kupata hili analosema kwa mapana na marefu ili tuanze kufanyia kazi mara moja na nimfahamishe tu kwamba, tayari kuna kikao kinaendelea huku cha Vyama Vikuu vya Ushirika na itakuwa ni fursa vilevile ya kulizungumzia katika wakati huu. Kwa hiyo nimwahidi tu kwamba, tutalifanyia kazi.

NAIBU WAZIRI WA NISHATI NA MADINI: Mheshimiwa Mwenyekiti na Waheshimiwa Wabunge, ni kweli kabisa Mtwara na Lindi yamekuwa ni maeneo ambayo kwa miaka mingi hayapati umeme, lakini baada ya ugunduzi wa gesi miaka miwili iliyopita, kati ya maeneo ambayo tuliyapa vipaumbele kuyapatia umeme wa gharama nafuu ni pamoja na Mtwara na Lindi. Hii ni kwa sababu tulianza sasa kutumia umeme wa gesi kwa mikoa yote hiyo miwili.
Mheshimiwa Mwenyekiti, jambo la pili Mheshimiwa Mbunge nikuhakikishie tu kwa mikoa hii miwili tuliwatengea kisima ambacho kwa ujumla wake kinapata megawatt 18 za umeme wa gesi. Kwa hiyo, watu wa Mtwara na Lindi wanaweza kupata umeme na tena wa gharama nafuu.
Mheshimiwa Mwenyekiti, pamoja na hayo kwenye REA Awamu ya Tatu inayokuja kama alivyosema Mheshimiwa Mbunge, tutahakikisha kwamba vijiji vyote vya Mtwara na Lindi ambavyo vimebaki kutopata umeme kwenye REA Awamu ya Kwanza kwa sababu haikuwepo na Awamu ya Pili ambayo imekwenda kwa kiwango kidogo sana.
Mheshimiwa Mwenyekiti, tunahakikisha vijiji vyote vya Mtwara na Lindi ambavyo vimeingia kwenye mpango huu wa REA Awamu ya Tatu vitapata umeme wa uhakika.

NAIBU WAZIRI UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO: Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza naomba nikujulishe kwamba nilikuwepo katika hilo eneo. Nilikwenda na Mheshimiwa Mbunge, niliwaona wale watu jinsi wanavyopata shida kwa sababu zile kata zote zilikuwa zimekatwa kabisa, hakukuwa na mawasiliano; na kwa kweli tuliagiza angalau daraja moja liunganishwe kwa haraka ili watu waanze kupata sehemu ya mawasiliano waweze kwenda Masasi kujipatia huduma zao za kijamii.
Mheshimiwa Naibu Spika, madaraja hayo mengine mawili yametengewa bajeti na nawaagiza TANROADS watoe kipaumbele ili Kata zile zote ambazo zilikuwa zimetengwa ziweze kupata huduma kwa urahisi zaidi kama ilivyokuwa awali. Kwa kutegemea hilo daraja moja tu haitoshi.
Mheshimiwa Naibu Spika, swali la pili kuhusu daraja la ulinzi, naomba nalo likafanyiwe tathmini kama ambavyo mwakilishi wa wananchi wa kule ameomba na ninafahamu kuna vijiji vingi ambavyo vipo katika ule mpaka, barabara ilikuwa ni ya Jeshi, lakini kwa sasa kuna makazi mengi na watu wanalima sana kule. Kwa hiyo, naomba vilevile pamoja na daraja hili katika barabara ile ya ulinzi walifanyie tathmini halafu waje na taarifa ambayo itatusaidia kufanya maamuzi ya nini kifanyike.

NAIBU WAZIRI WA KILIMO, MIFUGO NA UVUVI: Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza kuhusu bonus ni kweli kabisa kwamba wananchi wamepunjwa bonus mpaka Sh.200 katika kilo. Kama nilivyosema awali, Serikali inaendelea na uchunguzi kuhusu ubadhirifu ambao umefanywa na Vyama vya Ushirika ili wale wote ambao wamehusika na mapunjo hayo waweze kuchukuliwa hatua za kisheria. Nitumie fursa hii kuvitaka Vyama vya Msingi kuhakikisha kwamba wakulima wanapata salio la bonus yao ambayo hawajalipwa mpaka sasa hivi.
Mheshimiwa Naibu Spika, kuhusu swali la pili la sisi kwenda, nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge kwamba mara baada ya Bunge la Bajeti tutafanya utaratibu kwenda kuongea na wananchi na kufuatilia kwa ukaribu zaidi ili waweze kulipwa bonasi yao.
Mheshimiwa Naibu Spika, naomba nitumie fursa hii kuwaeleza na kuwashauri Waheshimiwa Wabunge pamoja na wananchi wa maeneo yanayolimwa korosho kwamba kinacholeta changamoto kubwa katika malipo stahili kwa ajili ya korosho ni kwa sababu Vyama vya Msingi pamoja na wakulima wanachukua madeni kutoka kwenye mabenki ili kuwalipa wakulima kabla korosho ile haijapata mteja.
Mheshimiwa Naibu Spika, tunaendelea kuwashauri kwamba wawe na subira, wasiwe na haraka ya kwenda kuchukua mikopo, badala yake wakusanye korosho kwa utaratibu wetu ule wa stakabadhi ghalani ili korosho ile iweze kununuliwa na hivyo kuondokana na utaratibu ambao inabidi ulipe interest za benki. Mara nyingine viongozi ambao siyo waadilifu wa Vyama vya Ushirika pamoja na Maafisa Ushirika wanatumia mtindo huo kama ni mwanya wa kuwaibia na kufanya makato ambayo yanawafanya wakulima wasiweze kupata fedha wanayostahili. Wawe na subira, waweke korosho yao, wauze kwa pamoja, waache kuchukua kwanza mkopo.
Mheshimiwa Naibu Spika, nashukuru sana.

NAIBU WAZIRI WA KILIMO, MIFUGO NA UVUVI: Mheshimiwa Spika, changamoto za migogoro ya wafugaji na wakulima na migogoro ya ardhi ya aina mbalimbali ni kweli kwamba ipo karibia kila kona ya nchi yetu. Kwa hiyo, pamoja na kwamba tupo tayari kwenda kila Jimbo katika kila kona ya kuangalia namna gani ya kutatua, Wizara na Serikali kwa ujumla inafikiria kutafuta suluhu ya jumla; suluhu ambayo itasaidia katika maeneo yote badala ya kila wakati labda Waziri na Naibu Waziri kukimbia kila mgogoro unapotokea. Kwa sababu mnafahamu Waheshimiwa Wabunge kwamba nchi yetu ni kubwa inawezekana tukashindwa kufika kote kwa wakati.
Mheshimiwa Spika, hata hivyo nimeshafika Lulindi kwa Mheshimiwa Bwanausi lakini nilienda kushughulikia kero nyingine kabisa ya korosho. Kwa hiyo, bado ni Tanzania yetu hiyo hiyo kama inaelekea kwamba utatuzi wa jumla hautaweza kushughulikia kero aliyoileta Mheshimiwa Mbunge, nipo tayari kwenda kule na labda itakuwa vilevile ni fursa ya kwenda kumalizia viporo vya korosho nilivyoviacha.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO: Mheshimiwa Mwenyekiti, ni kweli ahadi hii ya kuifungua hii barabara na pamoja na kuwawezesha wananchi wa Kata hizi za Mkundi, Mpindimbi na Singano zimetolewa na viongozi wetu. Naomba kumhakikishia kwamba haya niliyoyasema katika jibu langu la msingi ndiyo hatua madhubuti za kufikia utekelezaji wa ahadi hizi za viongozi walizozitoa katika nyakati mbalimbali.
Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge pamoja na wananchi wa maeneo hayo ambao wanaathirika, kwamba Serikali ina nia ya dhati ya kuhakikisha madaraja yale yanarudishwa, lakini vilevile barabara ile ya Ulinzi inafunguliwa. Nini tunakifanya katika hiyo Shilingi milioni 140?
Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge kwamba utangazaji wa tenda kwa ajili ya kazi hii utafanyika hivi karibuni na vilevile kazi hii ya upembuzi yakinifu nayo itafanywa na Mtendaji wa TANROADS Mkoa wa Mtwara. Labda kwa taarifa hii naye nimkumbushe kama alikuwa amejisahau kwamba kazi ya kuhakikisha hayo madaraja yanafanyiwa usanifu ili yaweze kukamilika kama viongozi wetu walivyoahidi, ifanywe haraka ili kazi ile itekelezwe kama viongozi walivyoahidi.
Mheshimiwa Mwenyekiti, nakushukuru sana kwa kunipa fursa hii.

NAIBU WAZIRI, OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA: Mheshimiwa Spika, kwanza naomba nimpongeze Mheshimiwa Mbunge sana kwa harakati zake kubwa na kazi kubwa anayofanya katika Jimbo lake kuhakikisha wananchi wake wanapata huduma za maendeleo. Kama tulivyosema, kutokana na kazi hiyo nzuri
ambayo ameifanya ndiyo maana sasa, kwa sababu barabara ile ilikuwa chini ya barabara ya Halmashauri lakini kutokana na msukumo mkubwa ndiyo maana TANROADS imeamua kufanya assessment ya barabara ile na kukubali
kwamba madaraja haya yataweza kujengwa.
Nikuhakikishie Mheshimiwa Mbunge hilo ondoa hofu kwa sababu kwanza imeshafanyika hiyo tathmini na kuona kwamba shilingi bilioni tatu na ofisi ya ujenzi naamini katika harakati za hii bajeti ambayo itakuja hapa tutaona katika jedwali hilo ambalo linaeleza kwa sababu tathmini wameshaifanya tayari.
Mheshimiwa Spika, hata hivyo, suala la ni lini barabara hii itajengwa. Barabara hii itajengwa mara baada ya kutengwa kwa bajeti, kwa hiyo, naomba nikuondoe hofu Mheshimiwa Dismas kwa sababu wananchi wa eneo lile wana umuhimu mkubwa wa barabara hii ambayo ni barabara ya kimkakati kwa suala zima la uchumi wa korosho katika maeneo haya, naomba ondoa hofu. Serikali iko tayari kuhakikisha kwamba itafanya kila liwezekanalo kuhakikisha wananchi wa Lulindi wanapata huduma ya ujenzi wa barabara.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO: Mheshimiwa Mwenyekiti, tumeisisitiza sana TTCL ikamilishe kazi iliyoianza. Na kama utarudia tena sehemu ambayo nilijibu swali la msingi ni kwamba, kazi hii waliikamilisha, lakini waliikamilisha kwa kutumia teknolojia ya CDMA na sasa wanaondoka katika teknolojia hii ya CDMA kwa sababu teknolojia hii haiwawezeshi wao kuongeza hizi huduma za nyongeza za mobile money na banking kwa hiyo, wanabadilisha mtandao na mtakumbuka kuna wakati hapa Dodoma walizindua ile ya 4G LTE kwa hiyo, sasa wapo katika mpango huo wa kuzindua huo mtandao mpya na hivyo kazi hiyo tutahakikisha inakamilika mapema kama ambavyo wao wameahidi by June, 2017 watakuwa wamefika kule Lupaso na Lipumbiru.
Mheshimiwa Mwenyekiti, na kuhusu Viettel, ninafahamu Viettel wamekuwa na matatizo kidogo kwa sababu ya mikataba na tunarekebisha kwa sababu, kuna baadhi ya kodi walikuwa wanatarajia wasilipe. Kwa hiyo, wameingiza vifaa vyao vya kuweza kutuletea mawasiliano, lakini vimekwama kidogo kwa sababu ya malipo ya kodi na tutahakikisha hilo linasuluhishwa haraka, wanalipa kodi inayotakiwa, ili hatimaye vifaa hivyo viende vikafanye kazi, vikasimikwe kule kulikokusudiwa.

NAIBU WAZIRI WA NISHATI NA MADINI: Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza ni kweli kabisa Mikoa ya Mtwara na Lindi maeneo mengi hayajafikiwa na miundombinu ya umeme. Nimhakikishie Mheshimiwa Bwanausi na namshukuru sana, alikuwa Makamu Mwenyekiti wa Kamati ya Nishati na Madini hapo nyuma, tumeshirikiana sana na amefanya kazi kubwa kwenye jimbo lake, naomba nimpongeze kwa hilo.
Mheshimiwa Naibu Spika, hata hivyo, tumeipa kipaumbele kikubwa sana mikoa hii miwili. Tarehe 15 hadi tarehe 18 tutakuwa tunafanya kazi ya kuzindua na kuelekeza Wataalam wetu wa TANESCO kupeleka umeme katika mikoa hii miwili, hilo la kwanza.
Mheshimiwa Naibu Spika, la pili; tunarekebisha miundombinu ya Mtwara. Hivi sasa tunajenga transmission line ya kutoka Mtwara umbali wa kilometa 80 na umeme wa KVA 132, ili umeme huo upelekwe Mtwara Mkoa mzima na maeneo mengine ya Lindi. Kwa hiyo, Mheshimiwa Bwanausi Serikali imetumia hatua kubwa sana na imegharimu shilingi bilioni mia nane sabini na nane kufanya kazi hiyo.
Mheshimiwa Naibu Spika, namshukuru sana Mheshimiwa Bwanausi, lakini nampa uhakika kwamba, Serikali inaipa vipaumbele sana Mikoa ya Lindi na Mtwara na mwaka 2020 na 2021 vijiji vyote vya Mtwara na Lindi vitakuwa vimepata umeme.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO: Mheshimiwa Naibu Spika, nimuombe Mheshimiwa Mbunge, tulishajadiliana kuhusu suala hili na tulikubaliana kwamba tuangalie namna zile fedha zilizotengwa ni kiasi gani kitumike kwa ajili ya fidia na kiasi gani kiendelee kukamilisha ujenzi wa barabara ile. Nimuombe tu tuwasiliane ili hatimaye tukubaliane yeye na sisi. Ninachomhakikishia wote wanaostahili kulipwa fidia katika barabara ile watalipwa fidia, hakuna ambaye hatalipwa fidia. Hilo ndilo ninalokuhakikishia na nilikwambia hivyo kabla, nakushukuru sana.

WAZIRI WA VIWANDA, BISHARA NA UWEKEZAJI:
Mheshimiwa Spika, ningekuwa na uwezo hili ndiyo swali ambalo ningependa nisiulizwe leo. Tunalo tatizo la mbaazi, Mheshimiwa Modi, Waziri Mkuu wa India alikuja hapa na akatuhakikishia soko la mbaazi nchini kwake, wananchi walisikia na mimi siwezi kukana nilikuwa mojawapo ya watu waliowahamasisha wananchi walime mbaazi na wamelima. Kilichotokea kwa maandishi, Serikali ya India imetuandikia barua kwamba haitanunua mbaazi zetu.
Mheshimiwa Spika, Mheshimiwa Rais akanituma India, nimekwenda India na vielelezo kwamba kulingana na mkataba wa tarehe 14 Januari 2000, Tanzania na India tulikubaliana kwenye suala hili mnapaswa mnunue mbaazi zetu. Tukazungumza vizuri na Serikali ya India wakapitia makabrasha yao wakaona kweli kuna haja ya kununua mbaazi zetu. Wakatuuliza takwimu tunazopaswa kupeleka kule, nikaangalia takwimu mara ya mwisho tulikuwa tumepeleka tani 280, tukakisia kwamba tutawaletea tani 300, nikatoka na bashasha na nderemo narudi nyumbani.
Mheshimiwa Spika, baada ya kufika hapa yule Waziri wa Biashara akapandishwa cheo na kuwa Waziri wa Ulinzi ikabidi nifanye kazi sasa ya kuanza kujenga urafiki na Waziri mpya kumueleza katika makabidhiano waweke suala langu. Hapa nilipo kila siku nimeweka Afisa Mkurugenzi anayewasiliana na India kuangalia kitu gani kinachoendelea.
Mheshimiwa Sapika, katika nchi nyingine, watu wako sensitive na watu wao, kilichotokea India walikuwa wana deficit ya tani milioni tano za mbaazi sasa wananchi wao wamelima wame-bridge ile gap na wananchi wa India Serikali haifanyi lolote mpaka iwafikirie wao. Mimi sifanyi protectionism, lakini na mimi nataka kuangalia watu wangu, masoko yangu yanakuwaje ndiyo maana naweza nikafanya mambo mengine mtu anasema Mwijage unakurupuka, hapana, naagalia maslahi ya wakulima wangu na ndiyo maana mimi naonekana kama mtu wa korosho na mimi naangalia korosho zangu ziende namna gani.
Mheshimiwa Spika, hili ndiyo tatizo lililotupata kwenye mbaazi na nalifuatilia na napozungumza Bwana Gugu, Mkurugenzi wa Biashara ya Kimataifa kabla ya saa 6.00 unieleze huyo mhindi ameshasema kitu gani. (Makofi/Kicheko)

NAIBU WAZIRI WA KILIMO: Mheshimiwa Spika, kwanza naomba kukiri kabisa kwamba nimkweli kumekuwa na uhaba wa magunia kwa wakulima wa korosho katika Mikoa ya Lindi na Mtwara hususani katika Wilaya ya Masasi.
Mheshimiwa Spika, lakini kuchelewa huko naomba niliambie Bunge lako Tukufu, ni kwamba kumetokana na mkandarasi aliyekuwepo kuchelewa kufikisha magunia haya kwa wakati. Nimemuagiza Mrajisi wa Vyama vya Ushirika ambaye ndiye muhusika kwamba mkandarasi huyu awe amepewa seven days awe ameshakabidhi magunia haya pamoja na kamba kwa wakulima hawa wa korosho, failure to do that basi zabuni yake ivunjwe mara moja. (Makofi)
Mheshimiwa Spika, vilevile naomba nitoe habari njema kwa wakulima wote wa korosho hususani katika Mikoa ya Lindi na Mtwara kwamba meli itawasili katika Bandari ya Mtwara kesho kutwa Jumapili tarehe 12/11/2017, magunia milioni moja pamoja na kamba yatafika mahali pale. Vilevile na mimi katika swali la Mheshimiwa Mbunge niko radhi kwenda huko Mtwara na nategemea kwenda wiki ijayo kuhakikisha na kujiridhisha kabisa kama magunia haya na yameshafika kule site.
Mheshimiwa Spika, vilevile ni kwamba vyama vile vya msingi vya ushirika ambavyo viko kule, vilikuwa vimefanya uzembe katika kugawa magunia haya kiholela; na mimi namuagiza Mrajisi wa Vyama vya Ushirika ambaye ndiye anayehusika na vyama hivi kwamba avunje bodi zote za msingi za vyama hivyo vya ushirika. Mimi nitafuatilia kwa ukaribu ili kuhakiksha kabisa kwamba hili jambo limefanikiwa na linatendeka kwa haki. (Makofi)
Mheshimiwa Spika, katika swali lake la (b) kuhusu wale wote ambao wamefanya ubadhirifu katika kuhakikisha kwamba zao la korosho haliendi jinsi vile ambavyo inapaswa. Ninatoa rai kwa vyombo vya dola vyote, wale wote waliosababisha ubadhirifu huu katika zao hili la korosho wahakikishe vyombo vya dola kwamba wanawakamata, wanawapeleka mahakamni na hatua kali sana za kisheria zinachukuliwa na sisi kama Wizara kwa sababu huyu ni mtoto wetu tutafuatilia kwa karibu. Ahsante.

NAIBU WAZIRI, OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (MHE. JOSEPHAT S. KANDEGE): Mheshimiwa Mwenyekiti, ni kweli uko uhitaji mkubwa sana wa magari ya wagonjwa. Kama ambavyo Serikali ingependa yote tukaweza kuyatatua kwa mara moja, lakini pia ni ukweli usiopingika kwamba bajeti hiyo kwa sasa haiwezekani kwa wakati mmoja tukatekeleza yote hayo.
Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba nimwambie Mheshimiwa Mbunge ajue nia njema ya Serikali ndiyo maana katiak orodha ya Wilaya zile 27 ambazo zinaenda kujengewa Hospitali za Wilaya ni pamoja na Wilaya yake. Kwa hiyo, aelewe dhamira njema ya Serikali na kadri uwezo utakavyokuwa unajitokeza hakika hatutawasahau.

NAIBU WAZIRI ELIMU SAYANSI NA TEKNOLOJIA:
Mheshimiwa Mwenyekiti, Ukanda wa Kusini, au niseme mkoa anaotoka Mheshimiwa Mbunge tayari una vyuo vingine vitatu vya ualimu. Mkoa wa Mtwara una Chuo cha Ualimu cha Kitangali kilichopo Newala, lakini vile vile kuna Chuo cha Ualimu cha Mtwara Ufundi pamoja na Mtwara Kawaida. Hata hivyo, ifahamike kwamba vyuo hivi vyote ni vyuo vya kitaifa na udahili wake unawachukua wanafunzi kutoka maeneo mbalimbali.
Mheshimiwa Mwenyekiti, pamoja na ukweli huu kama Mheshimiwa Mbunge bado anafikiri kuna haja ya kurudisha shule hiyo ya sekondari kuwa chuo, nimshauri tu wajipange wakae katika halmashauri yao, walete mapendekezo wizarani na kwa vyovyote vile si msahafu, kama kuna haja za msingi bado Serikali inaweza kufikiria kurudi huko tulipotoka.
Mheshimiwa Mwenyekiti, kuhusiana na swali lake la pili, ni kweli kwamba kwa sasa Serikali imejipanga kuhakikisha kwamba hakuna tena madeni ya Walimu ambayo yatajilimbikiza. Hatua mbalimbali tayari zimeshachukuliwa ikiwa ni pamoja na kupiga marufuku sasa, kwa mfano kuhamisha Walimu kwa utaratibu wa kawaida bila kuwalipa stahiki zao. Vile vile kuhakikisha kwamba kila mwajiri anatenga fedha kwa ajili ya likizo za Walimu, lakini pia pale wanapostaafu kuhakikisha kwamba fedha za kusafiri zinakuwa zinatolewa. Kwa hiyo tunachofanya sasa ni kuhakikisha kwamba hakuna kulimbikiza tena madeni ya Walimu na inawezekana tu kufanya hivyo kama stahiki zao zote zitalipwa kwa wakati muafaka.

WAZIRI WA NCHI, OFISI YA MAKAMU WA RAIS (MUUNGANO NA MAZINGIRA): Mheshimiwa Spika, kwanza nitatembelea Mikindani na Masasi baada ya Bunge hili ili kwenda kujionea hali halisi ya anayozungumza Mheshimiwa Mbunge. Kabla sijatembelea, nitatuma wataalam wa Ofisi ya Makamu wa Rais waende Miji wa Mikindani mapema wakatazame haya aliyouliza Mheshimiwa Ghasia na aliyozungumza Mheshimiwa Bwanausi na baada ya hapo tutafanya tathmini tuone nini kinahitajika kufanyika. (Makofi)

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO (MHE. ENG. ATASHASTA J. NDITIYE):
Mheshimiwa Naibu Spika, naomba nijibu swali la Mheshimiwa Bwanausi, kama ifuatavyo:-
Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza nampongeza sana Mheshimiwa Bwanausi kwamba kati ya Waheshimiwa Wabunge walioleta barua zao mwanzoni kabisa kuhusu masuala ya mawasiliano alikuwa ni yeye. Namshukuru Mungu vilevile kwamba tumeendelea kupokea barua kutoka kwa Waheshimiwa Wabunge wengine wanaoeleza changamoto ya mawasiliano. (Makofi)
Mheshimiwa Naibu Spika, namhakikishia Mheshimiwa Bwanausi na wananchi wa Jimbo lake kwamba tutafanya ziara pale, tutaainisha maeneo ambayo tunaweza tukaweka minara kwa sababu siyo lazima ukiomba minara mitano uwekewe mitano. Unaweza ukaomba minara mitano, ukawekewa miwili na ikaweza ku-cover eneo kubwa sana; lakini unaweza ukaomba minara mitatu ukawekewa hata mitano kutokana na jiografia. Ndiyo maana naeleza kwamba ni lazima twende tukajiridhishe tukiwa na timu ya wataalam kuhakikisha kwamba tunaweka mawasiliano ambayo yatahakikisha yanawafaidisha wananchi kwa ujumla wao.
Mheshimiwa Naibu Spika, maeneo ya mipakani vilevile kuna programu maalum ambapo tunashirikiana Mfuko wa Mawasiliano na TCRA kuhakikisha mawasiliano yanayohusu Watanzania yanabaki kuwa ya Watanzania na yanayohusu nchi nyingine yanaendelea kuwahusu wao.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO (MHE. ELIAS J. KWANDIKWA): Mheshimiwa Mwenyekiti, ni kweli Serikali inafanya juhudi kubwa sana ya kuhakikisha kwamba tunaboresha barabara hii ambayo Mheshimiwa Mbunge ameizungumza. Sasa yupo mkandarasi anatengeneza barabara kutoka Mtwara kuja Mnivata, lakini tutatoka Mnivata – Tandahimba – Newala mpaka Masasi.
Mheshimiwa Mwenyekiti, eneo hili ambalo Mheshimiwa Mbunge anauliza, ni muhimu ili utaratibu wetu uweze kuendelea wa kutengeneza hii barabara kuiunganisha na Mtwara, tuhakikishe tunalipa fidia. Nimpongeze sana Mheshimiwa Mbunge kwa sababu suala hili la fidia tumelizungumza na nilimwambia kwamba muda sio mrefu nitampa majibu kwa sababu nilikuwa naweka msukumo ili wananchi waweze kulipwa fidia.
Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa kweli fidia hii ikilipwa pia inatupa sasa fursa ya kuendelea kuboresha barabara hii ili tuweze kuiunganisha kutoka Mtwara kuja Masasi iweze kukamilika. Kwa hiyo, Mheshimiwa Bwanausi naomba avute subira na kweli najua kwamba kasi iko kubwa ya Serikali kulipa fidia na katika maeneo mbalimbali tunaendelea kulipa fidia lakini na wananchi wa eneo hili la kwako tutaweza kuwalipa mara moja. Ahsante. (Makofi)

WAZIRI WA NISHATI: Mheshimiwa Mwenyekiti, nakushukuru sana. Kwanza nampongeza Mheshimiwa Bwanausi anavyofuatilia maendeleo ya wananchi wake.
Mheshimiwa Mwenyekiti, kwanza tumeshafanya uzinduzi kwa Mheshimiwa Bwanausi na kijiji cha Kalipinde tayari kilishawashwa umeme na baada ya kutoka Kalipinde inakwenda kata inayofuata. Ni kweli kabisa mkandarasi hatua ya kwanza alianza kwa kusuasua kwa sababu kulikuwa na masuala ya kiutawala na kiusimamizi yaliyokuwa yanaendelea. Hivi sasa naipongeza Wizara ya Fedha imeshafungua LC, advance payments zimelipwa, ni matumaini yetu sasa mkandarasi atakwenda kwa speed. Nimhakikishie Mheshimiwa Bwanausi kwamba mara baada ya Bunge tutamfuatilia mkandarasi huyu ili awashe umeme vijiji vingi kwenye jimbo lako.

WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA: Mheshimiwa Mwenyekiti, kwanza nimpongeze Mheshimiwa Bwanausi, kwanza kwa kufuatilia madaraja hayo, kwa sababu nikiri wazi kwamba alifika ofisini kwangu na nilimwelekeza aende akakutane na Mkurugenzi wetu wa Barabara Vijijini, Ndugu Digaga na amefanya hivyo. Ofisi yangu sasa hivi wanakwenda kufanya tathmini ya kina ya nini kifanyike kwa sababu wananchi wa eneo hilo wamekwama sana katika suala la usafiri.
Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa hiyo, naomba nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge, kama alivyofika kwangu na kama nilivyomwelekeza kufika TARURA, ofisi yetu italifanyia kazi kwa nguvu zote eno hilo.

NAIBU WAZIRI WA MALIASILI NA UTALII: Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba kujibu maswali ya Mheshimiwa Bwanausi kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwanza naomba nitumie nafasi hii kumpongeza kwa namna anavyofuatilia haki za wananchi wake walioshambuliwa na mamba. Kuhusu swali lake la kwanza amesema tatizo la wananchi kushambuliwa na mamba bado linaendelea na palikuwa na makubaliano na Wizara yangu kupitia TAWA ya kuchimba visima. Kama makubaliano hayo yalifanyika na Serikali haina kipingamizi, nitawaelekeza TAWA kuhakikisha kwamba, makubaliano hayo yanatimizwa.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwenye swali lake la pili, ni kweli kwamba, kabla ya kuvuna mamba Shirika letu ya Utafiti la TAWIRI huwa linafanya utafiti kujiridhisha na idadi sahihi na kama idadi hiyo ni tishio katika eneo husika. Nitawaelekeza pia, TAWIRI wafanye upya utafiti na iwapo itathibitika kwamba, idadi ya mamba waliopo sasa ni tishio tutatoa tena kibali cha kuvuna mamba hao kupunguza athari kwa wananchi.

NAIBU WAZIRI WA MAJI NA UMWAGILIAJI: Mheshimiwa Naibu Spika, awali ya yote nimpongeze Mheshimiwa Mbunge. Niwe mkweli, tuna changamoto kubwa sana Tunduru na hata Mkoa wa Ruvuma, tulifanya ziara tukaona changamoto hiyo. Kubwa tunaloliona, tuna ubabaishaji mkubwa sana wa Mhandisi wetu wa Maji wa Mkoa. Sisi kama Wizara tumeshamwondoa na tutaendelea kuwaondoa Wahandisi wote wababaishaji katika Wizara yetu ya Maji.

Mheshimiwa Naibu Spika, kikubwa tunatambua kabisa utekelezaji wa miradi ya maji inategemeana na fedha. Tulikuwa tuna madai zaidi ya shilingi bilioni 88 ya Wakandarasi. Tunashukuru sana Wizara ya Fedha imetupa shlingi bilioni 44, tumeshaanza kuwalipa Wakandarasi na mwezi huu wa Nne mwishoni watatupa shilingi bilioni 44 nyingine katika kuhakikisha tunawakamilishia Wakandarasi madai wanayotudai. Nataka niwahakikishie Waheshimiwa Wabunge, sisi kama Wizara ya Maji hatutakuwa kikwazo katika kuhakikisha miradi ya maji inakuwa endelevu na kuweza kuwahudumia wananchi. Ahsante sana.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO (MHE. ENG. ATASHASTA J. NDITIYE): Mheshimiwa Mwenyekiti, ahsante. Ni kweli kwamba tuna changamoto kubwa sana kwenye mipaka ya nchi yetu kutokana na mwingiliano wa mawasiliano kutoka nchi za jirani. Hivi karibuni kilifanyika kikao kikubwa sana cha East African Communication (EACO) pale Arusha, ambako wataalam wa Mamlaka za Mawasiliano za nchi za Afrika Mashariki walijadili kwa kina namna ya kuondoa changamoto hizo.

Mheshimiwa Mwenyekiti, napenda kumhakikishia Mbunge kwamba changamoto hizo zinakwenda kutatuliwa na mpaka sasa hivi baadhi ya Makampuni ya simu tumeshaanza kuyaelekeza yaende yakafanye tathmini ya kiufundi namna ya kuondoa mwingiliano wa mawasiliano kutoka nchi nyingine. Kwamba ni lini tutapeleka mawasiliano; wakati wowote. Kama nilivyojibu katika swali langu la msingi tayari mkandarasi yupo, ameshajulikana ni Tigo na atapeleka mawasiliano kabla ya mwezi Januari mwaka 2020.

Mheshimiwa Mwenyekiti, kwa swali lake la pili, ameuliza kwa nini vibali vya ujenzi kutoka NEMC vinachelewa? Ukweli ni kwamba katika taratibu za ujenzi wowote lazima taratibu zifuatwe. Moja kati ya taratibu ni kupata kibali kutoka NEMC. Wamekuwa wakifanya kazi nzuri sana ndugu zetu wa NEMC wa kuhakikisha kwamba minara inakopelekwa lazima kusiwe na madhara kwa binadamu.

Mheshimiwa Mwenyekiti, tumeendelea kushirikiana nao katika hali ambayo tunaamini kuwa hakuna ucheleweshaji mkubwa sana. Panapokuwa na ucheleweshaji mkubwa, huwa tunawashauri Wakandarasi wale au watoa huduma watafute eneo lingine ambalo haliwezi kuwa na changamoto kwa wananchi.

WAZIRI WA NISHATI: Mheshimiwa Naibu Spika, napenda nijibu swali moja la nyongeza la Mheshimiwa Bwanausi, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Naibu Spika, ni kweli katika baadhi ya maeneo utekelezaji wa kandarasi umesuasua hasa mwanzoni lakini kwa upande wa Mheshimiwa Bwanausi yapo maeneo ambayo yalikuwa mbali sana na mtandao wa umeme, kwa hiyo, imechukua muda mrefu kwa wakandarasi kuyafikia.

Mheshimiwa Naibu Spika, nimshukuru Mheshimiwa Bwanausi kwa ushirikiano na Waheshimiwa Wabunge wa Mtwara pamoja na mkandarasi, sasa hivi mkandarasi mkandarasi anakamilisha shughuli za kusimika nguzo katika maeneo 22 ya Mheshimiwa Bwanausi. Ni matarajio yetu katika Jimbo la Bwanausi, maeoneo ya vijiji 22 yatawashwa kabla ya mwezi Septemba, 2019.

Mheshimiwa Naibu Spika, kwa hiyo, nimtoe wasiwasi Mheshimiwa Mbunge kwamba tunafanya kila namna kuhakikisha kwamba wakandarasi wanaongeza kasi. Tarehe 22, mimi mwenyewe nitakuwa Mtwara ili kuweka msukumo mkali kwa wakandarasi ili waweze kukamilisha kazi hizo kwa wakati.

NAIBU WAZIRI WA WALIASILI NA UTALII: Mheshimiwa Naibu Spika, naomba kujibu swali la nyongeza la Mheshimiwa Mwanausi, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza naomba nikiri kwamba itakuwa swali la tatu la aina hiyo nalijibu lenye uhusiano na wingi wa mamba kwenye maeneo mbalimbali ya Mto Ruvuma. Ni kweli kwamba kuna ongezeko la wanyama wa aina mbalimbali wakiwemo mamba na wamekuwa wakiathiri matumizi ya asili ya wananchi ya maji ya Mto Ruvuma.

Mheshimiwa Naibu Spika, tuliekeleza hapa kwamba katika ushauri tuliopata kutoka kwa wanasayansi wa Wizara yetu ni kwamba maeneo ambayo wananchi wanatumia yanaweza kuwekewa kingo maalum ili kuzuia mamba kufika na ushauri wa pili ilikuwa ni kuchimba visima kandokando ya eneo hilo. Kwa kushirikiana na Wizara husika, Wizara yangu ilizungumza na watu wa Wizara ya Maji na waliahidi kupeleka visima maeneo hayo. Naomba nichukue ushauri wa Spika kuwaekeleza tena TAWA kufanya tathmini na kupitia na kuona kama TAWA tunaweza tukafanya kazi ingawa kazi ya msingi kabisa ya kupeleka maji maeneo hayo itafanywa na Wizara ya Maji.

WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA: Mheshimiwa Mwenyekiti, naomba kujibu swali la kaka yangu Mheshimiwa Jerome Dismas Bwanausi, kama ifuatavyo:-

Mheshimiwa Mwenyekiti, ni kweli madaraja haya yamekuwa na kadhia kubwa sana na nikiri wazi Mheshimiwa Bwanaus alikuja pale mpaka nikamkabidhi kwa Mkurugenzi wetu wa TARURA Bwana Seif wakaweza kuongea vya kutosha na ndiyo imewezesha sasa hivi usanifu unafanyika.

Mheshimiwa Mwenyekiti, hata hivyo, kutokana na shida iliyo pale na hili ni agizo la Mheshimiwa Rais na Serikali imeshakamilisha kile kipande kingine cha madaraja, jukumu kubwa sasa ni kwamba usanifu huu utakapokamilika tutaangalia ni wapi fedha zitapatikana. Mimi na kaka yangu Kamwelwe tunashirikiana kwa karibu zaidi na baada ya usanifu tutashirikiana kuona jinsi gani tutafanya ikiwezekana wenzetu wa TANROADS waweze kusaidia katika eneo lile.

Mheshimiwa Mwenyekiti, nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge na wananchi wa Lulindi kwamba kama Mheshimiwa Rais alivyoelekeza madaraja haya yatajengwa ili wananchi hawa wanaopata shida kwa kipindi kirefu waweze kuondokana na adha hii inayowakabili.

WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO: Mheshimiwa Mwenyekiti, kwanza kabisa nishukuru Bunge lako tukufu ambalo lilitunga Sheria ya Mfuko wa Mawasiliano kwa Wote. Mfuko huu utahakikisha kwamba sasa nchi nzima inakuwa na mawasiliano. Ijumaa nilikuwa na mkutano na watoa huduma wote wa mawasiliano tukizungumzia miradi ya kata 521. Tumekubaliana baada ya wiki mbili tunakutana, kwa hiyo, hayo majibu ya msingi yaliyotolewa Mheshimiwa Bwanausi, vijiji vyote hivyo vyote vitapata mawasiliano na hiyo ndiyo ahadi ya Serikali ya Chama cha Mapinduzi. (Makofi)

Mheshimiwa Mwenyekiti, kuhusu suala la pili la vibali, suala la vibali sasa hivi halina mgogoro tena, NEMC wamejiandaa vizuri tukiomba vibali tunavipata haraka. Ufumbuzi wa kutoka vibali haraka ulitokana na mradi wa makaa ya mawe pale Mtwara, Mheshimiwa Rais alielekeza kwamba sasa vibali vinatakiwa vitoke haraka na sasa vibali vinatoka haraka hakuna kikwazo tena cha kutoka vibali. (Makofi)

WAZIRI WA KILIMO: Mheshimiwa Spika, ni kweli sasa hivi ni msimu wa kilimo cha zao la korosho hasa katika kupulizia madawa ikiwemo sulfur na maeneo mengine. Sasa hivi Serikali tumejipanga tumehakikisha kwamba sulfur ipo ya kutosha katika maeneo yote tumeshapaleka na bado tunajaribu kufanya tathmini kuangalia kama kuna sehemu tuna upungufu ili tuhakikishe kwamba hayo madawa yanakuwepo. Sambamba na hilo tumeanza kujiandaa kabisa katika msimu unaokuja ikiwa ni pamoja na uteuzi wa Bodi ya Korosho ambayo tayari tumeshaiteua kwa ajili ya kuanza kazi na kuweza kupanga mikakati mbalimbali ya kuendeleza hili zao la korosho.

Kwa hiyo, Mheshimiwa Mbunge avute tu muda ni kwamba kila tumejipanga na kitakwenda vizuri na nina uhakika wakulima wa korosho watafurahi sana, ahsante.

NAIBU WAZIRI WA MAJI NA UMWAGILIAJI: Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Waziri wa Maji awali ya yote kwanza nimpongeze Mheshimiwa Mbunge kwa kazi kubwa anayoifanya katika Jimbo lake lakini kwa kuwa mfatiliaji wa mara kwa mara Wizarani katika kuhakikisha suala la maji linatatuka katika Jimbo lake.

Mheshimiwa Spika, sisi kama viongozi wa Wizara ya Maji hatutokuwa kikwazo hususan kwa vijiji ambavyo vipo karibu na bomba kuu kupatiwa maji na tumefanya mageuzi makubwa sana katika Wizara yetu ya Maji. Moja ya mageuzi hayo ni kuhakikisha kwamba vijiji vyote ambavyo vinapitiwa na bomba kuu kilometa 12 katika upande wote wa bomba kuu vinapatiwa maji.

Mheshimiwa Spika, nataka nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge sisi kama viongozi wa Wizara hatutokuwa kikwazo katika kuhakikisha vijiji vile ambavyo vipo karibu na bomba kuu vipatiwe maji. Lakini kuhusu suala zima la mradi ule wa maji kupatiwa umeme wa REA nataka nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge tutafanya mawasiliano na Mhandisi wa Maji atuletee document na sisi kama viongozi wa Wizara ili tuweze kuwezesha mradi ule uweze kutekelezeka wa REA, ahsante sana.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO (MHE. ELIAS J. KWANDIKWA): Mheshimiwa Naibu Spika, ni utaratibu wa Serikali kulipa fidia kabla ya kuanza ujenzi na kwa kuwa utaratibu wa kuanza ujenzi wa barabara hii muhimu, barabara ya uchumi hii kutoka Mtwara – Masasi – Newala utaanza hivi karibuni, nimhakikishie tu Mheshimiwa Mbunge na wananchi hawa wa maeneo ya Mpeta, Chiungutwa, Kangaula na Lulindi kwa ujumla kwamba watalipwa fedha zao mapema, ili kupisha ujenzi kuanza kwa maana hiyo kwa sababu, tutaanza hivi karibuni ina maana kwamba ni hivi karibuni watalipwa kabla ujenzi haujaanza.

NAIBU WAZIRI WA UJENZI, UCHUKUZI NA MAWASILIANO (MHE. ELIAS J. KWANDIKWA): Mheshimiwa Spika, ni kweli zipo ahadi za Mheshimiwa Rais zipo ahadi nyingi na niseme tu kwamba ni ukweli baadhi ya ahadi zimetekelezwa 100%. Zipo baadhi ya maeneo ambazo tumetekeleza kwa kiasi fulani na tunaendelea kutekeleza na niwahakikishie Waheshimiwa Wabunge ahadi zote za Mheshimwa Rais na viongozi wakuu tunaendelea kuzitekeleza.

Mheshimiwa Spika, lakini Mheshimiwa Bwanausi umezungumza juu ya haya madaraja na utakuwa shaidi kati haya madaraja ambao yalikuwa ni sehemu ya ahadi madaraja manne kama zikosei matatu tayari yamekwisha tekelezwa, tumebakiza lile daraja moja naomba uvute subira kwa sababu tunawenda hatua kwa hatua kwa dhamira ile ile kuhakikisha kwamba tunafanya maboresho makubwa katika kutekeleza ahadi ya kiongozi wetu mkuu Mheshimiwa Rais wetu, ahsante sana.

NAIBU WAZIRI WA MALIASILI NA UTALII: Mheshimiwa Spika, ni kweli kwamba limekuwepo ongezeko kubwa sana la mamba katika maeneo yetu mengi mamba, boko na wanyama wengine ambao hawatumiki moja kwa moja sana na kuhamasisha utalii na katika eneo hili la Mto Ruvuma ambalo Mheshimiwa Mbunge amekuwa akisema wamesababisha shughuli za uvuvi na shughuli za matumizi ya maji ya kawaida ya Mto Ruvuma kushindikana.

Mheshimiwa Spika, lakini nimhakikishie Mheshimiwa Mbunge kwamba kama nilivyomjibu hivi karibuni kwenye swali lake la msingi kwanza tulielekezwa watu wetu wa TAWA kuhakikisha kwamba wanapeleka visima vya maji karibu katika vijiji ambavyo viko karibu na maeneo hayo.

Mheshimiwa Spika, pili, tuliwaagiza watu wetu wa TAWIRI kufanya utafiti na kutueleza mamba waliopo wamezidi kwa kiasi gani ili tuweze kuweka mkakati wa kuwavuna, lakini nimhakikishie pia Mheshimiwa Mbunge kwamba niko tayari kwenda katika eneo hilo kwenda kuangalia hali halisi na kuzungumza na wananchi.